به گزارش خبرنگار اقتصادی شاخص، وجود منابع طبیعی و زیرزمینی در ایران یک موهبت الهی است که خداوند در اختیار این سرزمین پهناور گذاشته است اما در کنار این منابع، قطعا مدیریت درست و عاقلانه می‌تواند به استفاده بهینه و برخورداری همه ملت از این مواهب و ایجاد یک کشور ثروتمند کمک کند.چه بسا که سوء‌مدیریت‌ها و نگاه سطحی به این حوزه باعث هدررفت منابع یا برخورداری عده اندکی از این ثروت‌ها می‌شود.
امروز هم مهمترین نقطه ضعف اقتصاد کشور، وابستگی به نفت و درواقع اقتصاد تک محصولی حاصل از فروش نفت است که باعث شده تحریم‌های ظالمانه توسط کشورهای متخاصم به ویژه امریکا، دولت و مردم ایران را تحت فشار و سختی قرار دهد.
در طول سال‌های اخیر به ویژه طی 10 سال گذشته، شاهد هستیم که مقام معظم رهبری هر سال را با محوریت اقتصادی نام‌گذاری می‌کنند و سیاست کلی نظام را بر مبنای اقتصاد مقاوتی و حمایت از تولید داخلی در جهت تقویت اقتصاد کشور و رقابت با سایر کشورها اعلام می‌کنند تا از وابستگی به فروش نفت رهایی یافته و تحت تحریم‌های ظالمانه مستکبران دچار ضعف و آسیب در بدنه کشور نشویم.
امسال مقام معظم رهبری شعار سال را تحت عنوان " تولید، پشتیبانی‌ها ، مانع زدایی‌ها" نام‌گذاری کردند که باز هم نمایان‌گر تاکید ایشان بر حوزه تولید و تقویت اقتصاد کشور است به طوری که چرخه تولید و ایجاد فضای مناسب کسب و کار باید در اولویت مسئولین و دولت قرار گیرد و تمام این برنامه‌ها باید به دور از وابستگی به فروش نفت باشد.
دولت‌ها در ایران نگاه کوتاه مدت به اقتصاد دارند
مهرداد رحمانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی شاخص، با تشریح معایب وابستگی اقتصاد کشور به نفت، اظهار کرد: به طور کلی وابستگی اقتصاد هر کشوری به درآمد حاصل از صادرات منابع طبیعی و در اقتصاد ایران به طور خاص به درآمد حاصل از نفت که به صورت نفت خام هم صادر می‌شود نیز مشکلات اساسی می‌تواند برای اقتصاد به دنبال داشته باشد.
کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: دولت‌ها در اقتصاد ایران معمولا دولت‌هایی بودند که نگاه کوتاه مدتی داشتند و سعی کردند با شعارهای اینکه نفت را باید سر سفره‌های مردم بیاوریم، پول ناشی از صادرات نفت خام را که به صورت ارزی دریافت می‌کنند را وارد اقتصاد کشور کنند که این ارز را به بانک مرکزی می‌فروشند و در ازای آن ریال دریافت کرده و ریال را در اقتصاد هزینه می‌کنند.
وی اضافه کرد: این فروش ارز به بانک مرکزی و دریافت ریال و تزریق آن به اقتصاد باعث می‌شود که پایه پولی بانک مرکزی افزایش پیدا کند و در نتیجه حجم نقدینگی در اقتصاد ایران بالا رفته و یک تورم شدیدی را در اقتصاد وارد می‌کند؛ یعنی دولت‌ها با این شعار که باید پول نفت را وارد اقتصاد کنند و توسعه اقتصادی ایجاد کنند و پول نفت را به سفره‌های مردم بیاورند، درواقع دارند تورم را برای خانوارها به ارمغان می‌آورند.
رحمانی در ادامه عنوان کرد: تورمی که حاصل از خرج کردن غیرمنطقی و غیرعقلانی درآمدهای حاصل از صادرات نفت است و درآمدهایی که شتاب زده وارد اقتصاد شدند و نحوه هزینه‌کردشان از منطق اقتصاد پیروی نمی‌کند.
کارشناس مسائل اقتصادی اذعان کرد: در شرایط تحریم، مشکلی که برای اقتصادهای تک محصولی و وابسته به نفت ایجاد می‌شود این است که کشورهایی که می‌خواهند اقتصاد ما را تحریم کنند به سادگی می‌توانند با تحریم بخش نفت و ایجاد ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های شدید در تجارت و صادرات نفت خام و ممانعت در بازگشت درآمدهای حاصل از صادرات نفت به داخل کشور نیز اقدام کنند.
وی ادامه داد: این شرایط باعث کاهش شدید درآمدهای ارزی دولت می‌شود درحالی که دولت برای این درآمدها در راستای بودجه‌ریزی و تامین قسمت عمده‌ای از هزینه‌های خود، دل بسته است اما چون اقتصاد کشور تک محصولی و وابسته به نفت است به سادگی توسط دولت‌های متخاصم تحریم می‌شود.
تورم سنگین در کشور حاصل اقتصاد وابسته به نفت است
رحمانی یادآور شد: در اواخر دهه 80 و در دهه 90 شاهد بودیم که اقتصاد ایران تحت تحریم‌های شدید سازمان ملل قرار گرفته بود و نمی‌توانستیم نفتی را صادر کنیم و در نتیجه درآمدهای ارزی ما به شدت فروکش کرده بود به وری که دولت وقت متوسل به مانده حساب ذخیره ارزی شد تا بتواند هزینه های خود را تامین کند.
وی افزود: در سال‌های 90 و 91 مشاهده کردیم که نرخ ارز در طی یک سال از هزار تومان تا نزدیک به چهار هزار تومان افزایش یافت یعنی چهار برابر شد در حالی که ما از اتفاقی که در اوایل دهه نود افتاد درس عبرت نگرفتیم و سعی نکردیم که اقتصاد را از نفت جدا کنیم، هر چند شعارهایی داده شد و تلاش‌های سطحی صورت گرفت اما اقدامات عملیاتی و نتیجه بخشی را از سوی دولت یازدهم و دوازدهم شاهد نبودیم.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: عمده درآمد حاصل از صادرات نفت در کشور ناشی از صادرات نفت خام است نه فرآورده‌های نفتی، در حالی که ما می‌توانیم از صادرات ناشی از فرآورده‌های نفتی نیز درآمد چندین برابری را به دست بیاوریم اما متاسفانه توجه خیلی کمی به این حوزه می‌شود؛ درواقع خام فروشی را اینگونه تعبیر کنیم که یک خام اندیشی است چراکه اگر کشوری صرفا به دنبال فروش نفت خام باشد، این نشان می‌دهد که دولتمردان در آن کشور تفکرات خامی را درباره نفت دارند.
رحمانی بیان کرد: هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد در شرایطی که می‌توان از صادرات حاصل از فرآورده‌های نفتی هم اشتغال ایجاد کرد و هم چندین برابر درآمد ارزی عاید کشور کرد نیز به خام فروشی نفت تکیه کند؛ پس فروش نفت خام یعنی همان خام اندیشی که متاسفانه در کشور ما دولت‌های این مسیر را ادامه داده‌اند.
بنگاه‌های اقتصادی نوآور و خلاق تشنه حمایت هستند
به گزارش شاخص، در سه سال اخیر هم برای بار دوم ما تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفتیم و این بار محدودیت‌های شدیدی در صادرات نفت ایجاد شد و درآمدهای ارزی به شدت فروکش کرد و با توجه به اینکه قیمت نفت در سال‌های قبل از 97 یعنی 95 و 96 خیلی بالا نبود در نتیجه ما در صندوق توسعه ملی درآمدهای ارزی آنچنان کلانی نداشتیم که بخواهیم آن‌ها را در کشور خرج کنیم.
از این رو شاهد این بودیم که یک شوک ارزی شدیدی در کشور ایجاد شد و دلاری که تا اوایل سال 97 در ارقام کمتر از 4 هزار تومان قرار داشت به یکباره در طی سه سال به حدود 25 هزار تومان رسید؛ بنابراین اقتصاد تک محصولی و وابسته به فروش نفت یک نقطه ضعف و یک پاشنه آشیل محسوب می‌شود که دولت‌های متخاصم می‌توانند به راحتی سیاست‌های تحریمی خود را به کشور اعمال کنند.
بنابراین حمایت از تولید و قوی کردن اقتصاد کشور با راه‌اندازی و توسعه کسب و کارهای مختلف و به ویژه بنگاه‌های اقتصادی نوآور و خلاق که با علم و تکنولوژی روز پیش می‌روند و در رقابت‌های جهانی و بازارهای جهانی حرفی برای گفتن دارند نیز میسر می‌شود به طوری که طی سال‌های اخیر شاهد رشد و ظهور شرکت‌های تولید دانش بنیان هستیم که بنیان‌گذاری اصلی آن‌ها هم جوانان نخبه و نوآور کشور هستند.
بدون شک شعار " تولید، پشتیبانی‌ها ، مانع زدایی‌ها" بیش از هر چیز باید در حوزه شرکت‌های تولیدی دانش بنیان دیده شود تا جوانان با انگیزه بیشتری وارد عرصه تولید شوند و اقتصاد کشور را از وابستگی به نفت نجات دهند.
وزارت صمت سیاست درستی در تعامل با بخش تولید ندارد
سعید ذکائی، مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف در قزوین که به عنوان اولین شرکت دانش بنیان در ایران تاییدیه گرفته است، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی شاخص، اظهار کرد: شرکت ما در حوزه تولید ترکیبابت پیشرفته پلیمری و دوست‌دار محیط زیست برای صنایع خودرو، لوازم خانگی و بسته‌بندی فعالیت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در زنجیره ارزشی صنعت پلیمر قرار داریم، افزود: شرکت ما مجموعه‌ای است که زیر نظر دانشگاه شریف شکل گرفته و مرکز نوآوری هم ایجاد کردیم تا از ظرفیت و توان داخلی برای حوزه صادرات استفاده کنیم اما در فرایند دیدیم که پیچیدگی‌های تولید به ویژه در حوزه تامین مواداولیه و تاییدیه‌ها و مجوزها خیلی پیچیده شده است.
مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف با بررسی شاخص نوآوری جهانی ابراز کرد: ایران در بخش خروجی‌های خلاقانه و دانشی رتبه 48، شاخص‌های نهادی 120، پیچیدگی‌های کسب و کار 112، رقابت پذیری صنعتی56، ظرفیت تولید و صادرات 78 و شاخص محیط کسب و کار رتبه 58 را داراست.
وی ادامه داد: با نگاه به این آمار و ارقام درمی‌یابیم که ما واقعا جزو کشورهایی هستیم که کسب و کار در آن خیلی پیچیده است و این پیچیدگی و سختی کسب و کار یک مسئله عمومی در بخش‌های مختلف کشور است اما در این میان چهره‌ای که از وزارت صمت به عنوان حامی اصلی تولید و صنعت دیده می‌شود، اغلب درگیری با تنظیم قیمت کالاهای اساسی و قیمت‌گذاری‌های دستوری است.
ذکائی تاکید کرد: انتظار می‌رود که تمرکز وزارت صنعت، معدن و تجارت بیشتر به سمت توسعه و بهبود فضای کسب و کار برود و فرایند قانون‌زدایی و دستورالعمل‌زدایی در دستور کار وزارت خانه قرار گیرد چراکه قوانین و دستورالعمل‌های موجود بیشتر مواقع محدودکننده فرایند تولید هستند و بسیاری از آن‌ها در تناقض با یکدیگر هستند و امکان ندارد که همه آن‌ها را رعایت کنید و بتوانید تولید انجام دهید!
سودهای کلان صنعت پتروشیمی در جیب خام‌فروشان است
این تولیدکننده جوان قزوینی اضافه کرد: نکته دیگر این است که در دنیا با یک سامانه مالی متمرکز و ارتباط آن با سامانه بانکی، همه فرایندها کنترل و از قاچاق جلوگیری می‌شود امادر ایران از آنجایی که تعامل و همکاری وزرات صمت با سایر نهادها ضعیف است، به جای اینکه سامانه ارزش افزوده را به سیستم بانکی وصل کنیم و با وزارتخانه ارتباط داشته باشیم ناچاریم که مرتب سامانه‌های جدید ایجاد کنیم و این شرایط را پیچیده می‌کند.
وی تاکید کرد: افزایش شفافیت لازمه اقتصاد کشور است اما باید تمرکز وزارتخانه این باشد که این سامانه ها را به هم متصل کرده و تعدد ایجاد نکند چون خود فسادانگیز بوده و فرایند تولید را پیچیده می‌کند که رتبه 112 پیچیدگی کسب و کار در ایران نیز نشان دهنده این موضوع است.
مدیرعامل شرکت پارسا پلیمر شریف یادآور شد: در بحث زنجیره ارزش در صنعت پلیمر میانگین ارزش تنی محصولات پلیمری در کشور حدود هزار و 600 دلار بر تن است و میانگین جهانی آن 5 هزار دلار است و در کشور ژاپن حدود 10 هزار دلار است که نشان می‌دهد توجه به تکمیل زنجیره ارزشی پلیمری خیلی مهم و کلیدی است.
ذکائی تصریح کرد: سود بنگاه‌های پتروشیمی کشور ایران بالای 50 تا 70 درصد است در صورتی که بهترین پتروشیمی‌های دنیا با حداکثر نوآوری نیز سودهای 10 درصد دارند که نشان می‌دهد که این زنجیره در ایران طور دیگری پیش می‌رود یعنی به جای اینکه صنایع تکمیلی که ارزش افزوده بالاتر و اشتغالزایی بالایی دارند نیز سود بیشتری داشته باشند اما سودها به بخش‌های دیگری می‌رود و بحث رانت مواد و مهندسی عرضه پیش می‌آید.
به گزارش شاخص، در کشوری که صنایع نوآور آن سودهای بیشتری دارند قطعا مسیر درستی را پیش می‌رود اما اگر در کشوری صنایع غیرمولد و غیرنوآور سودهای بزرگ دارند باید بدانیم که مسیر را غلط می‌رویم که اکنون این شرایط در ایران ایجاد شده است و صنایع تکمیلی و درواقع بخش تولید در اولویت قرار نگرفته است.
این نکته را باید دقت کنیم که اگر بتوانیم نفت خام را به فرآورده نفتی تبدیل و فرآورده نفتی را صادر کنیم، می‌توانیم چندین برابر صادرات نفت خام درآمد ارزی وارد کشور کنیم که این امر مستلزم این است که دولت سرمایه گذاری کند و با دعوت از بخش خصوصی شرایط و فضای کسب و کار ایجاد شود.
شعار سال 1400 بار دیگر اهمیت تکلیف حمایت از بخش تولید و رفع موانع در این مسیر را به مسئولین تلنگر می‌زند؛ استان قزوین با بیش از 3هزار واحد تولیدی و صنعتی و به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور نیازمند نگاه ویژه‌تری برای تحقق شعار سال است که مسئولین باید نه تنها در حرف بلکه در عمل هم این امر را عملیاتی کنند.
بار اصلی تحقق شعار سال بر دوش مسئولین است
منوچهر حبیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی شاخص، درباره تحقق شعار سال اظهار کرد: از نام‌گذاری‌های سال با محوریت اقتصادی برمی‌آید که باید اقتصاد، معیشت و اشتغال رونق پیدا کند که تحقق همه این موارد در گرو تولید است لذا اگر به تولید توجه کنیم قطعا مسیر توسه و پیشرفت و تحقق شعار سال فراهم خواهد شد.
وی افزود: تجربیات خوبی از سال گذشته برای جهش تولید داریم که با رفع موانع و پشتیبانی‌هایی که صورت خواهد گرفت نیز امیدواریم که امسال سال شکوفایی تولید باشد و مهمترین مسئله این است که مدیران باید این بیان مقام معظم رهبری را عملی و اجرایی کنند و اهتمام جدی داشته باشند چراکه مدیران هستند که می‌توانند مانع‌زدایی و پشتیبانی از تولید کنند و به بخش خصوصی میدان دهند.
معاون سیاسی_امنیتی استاندار قزوین تاکید کرد: بار اصلی این نام‌گذاری سال بر دوش مدیران است که باید روش و نگاهشان تغییر یابد و منطبق با سیاست‌های رفع موانع تولید باشد و با تکیه بر دانش جوانان و توانمندی مدیران واحدهای تولیدی اقدام کنند؛ باید به تولید داخلی اتکا و آن را باور کنیم که یک بحث جلوگیری از قاچاق کالا و ورود آن به داخل است.
این مقام مسئول تاکید کرد: روند صدور مجوزها باید آسان و تسریع شود تا پروسه زمان صدور مجوزها کوتاه شود که مدیران واحدهای تولیدی انگیزه‌ای پیدا کنند تا با قدرت بیشتری در این مسیر گام بردارند؛ از این رو مولفه‌های بسیاری در حوزه مانع زدایی‌ها و پشتیبانی از تولید وجود دارد.
وی درباره مهمترین موانع تولید در استان قزوین اظهار کرد: در بحث تولید نیز پیدا کردن بازار بسیار مهم است به طوری که ما دو بازار داخلی و خارجی را پیش رو داریم و وجود یک بازار داخلی 80میلیونی بسیار حائز اهمیت است که قطعا کمک بزرگی به تولیدکنندگان خواهد کرد و از طرفی باید زمینه حضور در بازارهای خارجی را هم فراهم کنیم.
روان سازی کسب‌وکارها در اولویت مدیران باشد
به گزارش شاخص، ورود غیرمنطقی و شتاب زده درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت به کشور نه تنها توسعه اقتصادی را به دنبال ندارد بلکه باعث ایجاد تورم‌های سنگین به ویژه در بخش‌های غیرقابل تجارت و به طور خاص‌تر بخش مسکن می‌شود و حتی مزیت رقابتی در بخش‌هایی مثل صنایع و معادن و بخش کشاورزی را هم در میان مدت و بلند مدت از بین می‌برد.
متاسفانه دولت‌ها به خاطر نگاه‌ها و رویکردهای کوتاه مدتی که دارند اساسا دنبال حل ریشه‌ای اقتصاد در کشور نیستند بلکه به دنبال این هستند که با سهل‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها درآمدهایی را به دست بیاورند و آن درآمدها را وارد چرخه اقتصاد کشور کنند با این هدف و نیت که بتوانند توسعه‌ای در اقتصاد ایجاد کنند اما در عمل نه تنها توسعه‌ای ایجاد نمی‌شود بلکه ماحصل آن تورم بالایی است که در اقتصاد ایران ملاحظه می‌کنیم.
اعتقاد جدی به حوزه تولید و باور به توانمندی تولیدکنندگان به ویژه شرکت‌های نوآور و خلاق که توانایی رقابت با تولیدات جهانی را دارند قطعا می‌تواند اقتصاد کشور را قوی کند به طوری که هیچ تحریمی باعث تضعیف و درهم شکستن اقتصاد نشود و هیچ دولتی جرات اعمال فشار و تحریم نداشته باشد و به نوعی خنثی سازی تحریم‌ها با رفع موانع تولید و پشتیبانی از این حوزه میسر خواهد شد.
انتهای پیام/ 1300
